Leefstijlgeneeskunde verdient prominente plek in geneeskundig onderzoek en beleid
Op 2 december 2019 publiceert het Nederlands Innovatiecentrum voor Leefstijlgeneeskunde (Lifestyle4Health), een initiatief van TNO en Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), de bundel ‘Wetenschappelijk bewijs leefstijlgeneeskunde’. De publicatie is een verkenning van het wetenschappelijk bewijs voor leefstijlinterventies in de behandeling van diverse ziekten, zoals type 2 diabetes, hart-& vaatziekten, psychiatrie, maag-darm-leverziekten, nierziekten en dementie.
Diverse experts hebben een bijdrage geleverd aan de totstandkoming van deze inventarisatie. Een groot aantal Universitair Medische Centra en gezaghebbende organisaties ondersteunen de publicatie. De bundel is bedoeld als aanmoediging voor politici, beleidsmakers en zorgbestuurders zodat leefstijlgeneeskunde een prominente plek krijgt in geneeskundig onderzoek en beleid.
Kenniscentrum Sport heeft inhoudelijk aan deze bundel bijgedragen en ondersteunt dit initiatief.
Leefstijl in de curatieve zorg
Bijna iedereen weet wel dat leefstijl belangrijk is om gezond te zijn en te blijven. Maar dat leefstijlinterventies effectief ingezet kunnen worden voor herstel of behandeling van ziekten is nog onderbelicht. Moderne ziekten zijn vaak mede leefstijlgerelateerd. De oplossing in de behandeling zou dan ook meer in leefstijlinterventies, zoals voeding, beweging en ontspanning, gezocht moeten worden. Bewijs voor de effecten van deze interventies is erg verspreid. De bundel brengt de bestaande kennis samen en beschrijft studies die aantonen dat leefstijlinterventies voor patiënten meerwaarde kunnen bieden naast en soms ook in plaats van conventionele behandeling met medicijnen.
Wetenschappelijk bewijs
Tot op heden wordt bij het behandelen van leefstijlgerelateerde ziekten voornamelijk medicatie ingezet, terwijl medicatie vooral de symptomen bestrijdt zonder de onderliggende oorzaken aan te pakken. Er komt steeds meer bewijs dat leefstijlinterventies de potentie hebben om ziekten in remissie te brengen en medicatie (deels) overbodig te maken. In de praktijk wordt dit echter nog weinig toegepast omdat bewijs vaak nog niet voldoende (geaccepteerd en zichtbaar) is en er daarnaast nog weinig kwalitatief goed aanbod van leefstijlinterventies is. Om leefstijl gerelateerde ziektelast en -kosten beheersbaar te houden zijn investeringen in leefstijlgeneeskunde nodig.
“Om politici, beleidsmakers en zorgbestuurders hiervoor op een positieve wijze aan te moedigen is deze wetenschappelijke bundel gemaakt. Onder andere minister Bruins heeft eerder aangegeven dat aanjagend beleid voor leefstijlgeneeskunde mogelijk belemmerd wordt door gebrek aan zicht op wetenschappelijk bewijs. Een breed palet aan prominente wetenschappers heeft daarom bijgedragen aan het beschrijven van het bewijs”, aldus initiatiefnemers dr. Hanneke Molema en drs. Martijn van Winkelhof, beide verbonden aan het Nederlands Innovatiecentrum voor Leefstijlgeneeskunde.
Brede steun
De bundel wordt breed gesteund. Universitair Medische Centra, de NFU, patiëntenverenigingen en kennisinstellingen verlenen hun steun aan de boodschap dat investeren in preventie in de curatieve zorg loont en dat leefstijlinterventies sterk kunnen bijdragen aan gezondheidswinst voor mensen met een chronische ziekte. Volgens deze organisaties, die zelf leefstijlgeneeskunde al veelal in de praktijk toepassen, verdient leefstijlgeneeskunde een prominente plek in geneeskundig onderzoek en beleid en zijn hiervoor investeringen nodig.
Quotes:
Prof. dr. Peter Werkhoven, CSO TNO:
“Om ons goede zorgsysteem toekomstbestendig te maken is innovatie noodzakelijk. Het toepasbaar maken van leefstijlinterventies in de preventie en behandeling van chronische ziekten heeft een groot potentieel. Het komt de kwaliteit van leven voor patiënten, de effectiviteit van behandelingen en de kosten van de zorg zeer ten goede. Bovendien leidt een vermindering van ziektelast tot het beter participeren en functioneren in onze maatschappij.”
Drs. Willemijn Baken, directeur Kenniscentrum Sport
“Het aantal mensen met minimaal één chronische aandoening neemt volgens berekeningen van RIVM toe van 8,5 miljoen in 2015 tot 9,8 miljoen in 2040. Voor heel veel aandoeningen is voldoende bewegen een manier om klachten te beperken of zelfs te voorkomen. Toch beweegt deze groep juist nog relatief weinig. Het is van belang dat het wetenschappelijk bewijs meer in de praktijk kan worden gebracht, onder meer door goede doorverwijzing van leefstijlgeneeskunde naar sport- en beweegaanbod. Wij hebben berekend dat elke euro die wordt geïnvesteerd in sport en bewegen, 2,51 euro oplevert in maatschappelijke waarde, met name betere kwaliteit van leven, verlaagd ziekteverzuim en grotere arbeidsproductiviteit. Juist op het gebied van leefstijlinterventies is veel winst te behalen.
Organisaties die morele steun verlenen: TNO – Leids Universitair Medisch Centrum – Diabetes Fonds – Radboud UMC – Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra NFU –UMC Utrecht Hersencentrum – Amsterdam Public Health research instituut – Kenniscentrum Sport – Aletta Jacobs School of Public Health – Nierpatiënten Vereniging Nederland – Nierstichting – GGz Centraal – Reade – Menzis – Samen Gezond – Vereniging Arts & Leefstijl – Diabetes Vereniging Nederland – Universitair Medisch Centrum Groningen – Lentis.
Voor mee quotes en informatie: Livestyle4health – nieuws – Leefstijlgeneeskunde verdient prominente plek in geneeskundig onderzoek en beleid.