Wat maakt het verschil?

In deze studie wordt gezocht naar de betekenis van verschillen in interactieve beleidsprocessen en naar mogelijkheden om bij het oplossen van complexe beleidsproblemen op een andere manier om te gaan met verschillen. Het gaat dan niet alleen om pluriformiteit in het genereren van verschillende oplossingen voor een probleem, maar ook om het openhouden van verschillende wegen die naar oplossingen zouden kunnen leiden.

De volgende vragen zijn leidend geweest voor de studie:

• welke uitgangspunten liggen ten grondslag aan het denken over pluriformiteit in de beleidsvorming?
• welke bijdrage levert het zo lang mogelijk behouden van diversiteit in het besluitvormingsproces?
• onder welke voorwaarden is het behoud van diversiteit misschien zelfs een deel van de oplossing voor een probleem op een bepaald moment?

Wat betreft de uitgangspunten voor het denken over het belang van diversiteit kunnen we constateren dat we meer dan vroeger te maken hebben met dynamische, complexe en moeilijk te peilen ontwikkelingen in onze omgeving. Dit maakt het zoeken naar één preferent antwoord uiterst problematisch. Verschillen moeten in ogenschouw worden genomen, omdat de eisen niet langer eenduidig kunnen worden vastgesteld. Aandacht voor verschil is ook te zien als een reactie op het al te grote optimisme over de maakbare samenleving. De vele beleidsproblemen die ondanks grote inspanningen niet adequaat kunnen worden opgelost, tonen aan dat de idee van maakbaarheid in hoge mate het resultaat is van het negeren en relativeren van complexiteit, ambiguïteit en het dilemma karakter van besluitvormingsprocessen. De maakbare samenleving is vooral een (gewenst) construct van onszelf gebleken.