Integraal; heel normaal (?)

In artikelen elders in dit blad wordt door Berend Brouwer en Gertjan van Dokkum aangegeven dat aandacht voor de integrale ontwikkeling van leerlingen eigenlijk in ons vak heel normaal is, of zou moeten zijn. Verwezen wordt naar Pestalozzi (ontwikkeling van ‘hoofd-hart-handen’) en Gert Biesta (kwalificeren, socialiseren en subjectiveren). Zij benadrukken het belang van het in samenhang ontwikkelen van deze aspecten. Berend Brouwer wijst erop dat er nog een taak/uitdaging voor ons ligt als het gaat om met name de subjectificatie planmatig aandacht te geven in ons vak. Gertjan van Dokkum ziet kansen voor subjectificatie in LO waar aandacht voor de totale ontwikkeling voor veel LO-docenten al heel normaal is. Gertjan wijst erop dat we wel waakzaam moeten blijven en oppassen voor stromingen die leerlingen willen reduceren tot ‘vijven en zessen’ voor deelaspecten. In dit artikel wil ik laten zien welke kansen en beperkingen er zijn in de LO-praktijk voor de integrale ontwikkeling van leerlingen.