Rookvrije onderwijsterreinen in 2020

In 2020 hebben bijna alle onderwijsinstellingen in Nederland een rookvrij onderwijsterrein gerealiseerd (97%). Op een rookvrij onderwijsterrein mag nergens en nooit gerookt worden. In 2018 was het aandeel rookvrije onderwijsterreinen aanzienlijk lager, met name in het middelbaar beroepsonderwijs. Een rookvrij onderwijsterrein is vanaf 1 augustus 2020 een wettelijke verplichting. Vooral in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo), hoger beroepsonderwijs (hbo) en wetenschappelijk onderwijs (wo) is deze wettelijke verplichting de reden om rookvrij te zijn. In het primair en voortgezet onderwijs zijn het bieden van een gezonde leeromgeving en het geven van het goede voorbeeld de meest genoemde redenen voor een rookvrij onderwijsterrein.

Dit blijkt uit het onderzoek ‘Rookvrije onderwijsterreinen 2020’ dat door het Mulier Instituut in opdracht van het Trimbos-instituut is uitgevoerd. Het onderzoek is de vierde in een reeks monitoren (2015, 2016, 2018) waarin de stand van zaken bij de invoering, aanduiding en handhaving van rookvrije onderwijsterreinen is beschreven. Door middel van online vragenlijsten onder schoolleiders/docenten/verantwoordelijken voor rookbeleid zijn alle onderwijstypen (primair onderwijs (po), voortgezet onderwijs (vo), mbo, hbo en wo bevraagd.

Andere belangrijke uitkomsten zijn:

• Een ruime meerderheid van de respondenten geeft aan geen hulp te hebben gehad van externe organisaties bij het rookvrij maken van het onderwijsterrein. Binnen het mbo, hbo en wo is bij een deel van de respondenten wel sprake geweest van afstemming met de gemeente, voornamelijk over handhaving van het rookbeleid rondom het onderwijsterrein.
• Handhaving van het rookvrijbeleid is wettelijk verplicht. Binnen alle onderwijstypen wordt het naleven van het rookbeleid gehandhaafd, voornamelijk door het personeel. Als leerlingen/studenten op het onderwijsterrein roken, worden zij aangesproken op hun gedrag. Als personeel, bezoekers en ouders op het schoolterrein roken, dan worden ook zij aangesproken maar minder vaak dan leerlingen/studenten.
• Binnen het vo (75%), mbo (87%), hbo (88%) en wo (79%) wordt door een groot deel van de onderwijsinstellingen belemmeringen ervaren bij de handhaving. De meest benoemde belemmering is dat leerlingen/studenten (46%), en in mindere mate personeelsleden (32%), buiten het onderwijsterrein roken en daarmee uit het zicht zijn. In het po worden nauwelijks belemmeringen ervaren.

Een klein percentage van de onderwijsinstellingen is nog niet geheel rookvrij (3%, n=45). Een deel van deze onderwijsinstellingen geeft aan in 2021 geheel rookvrij te worden (40%). Een klein deel gaat voorlopig geen veranderingen doorvoeren (27%).