Een ministerie van ruimte & tijd

Informatie-, communicatie- en transactietechnologie doet iets met de aloude beperkingen van ruimte en tijd. Een Ministerie van Ruimte & Tijd is een metafoor voor integraal beleid op het gebied van ruimte, milieu en wonen, dat rekening houdt met mogelijke, zowel stuurbare als niet-stuurbare, effecten van ICT. Er is een netwerksamenleving in aantocht. We gaan naar zogenaamde ‘asynchrone’ organisatievormen: vraag- en ketengestuurde 24-uurs dienstverlening op afstand met een minimum aan menselijke interventie. Economische overleving is sterk afhankelijk van gedigitaliseerde kennis. Dat leidt tot andere mobiliteit, flexibele werkvormen, een digitale vormverandering van bedrijven, tot ander ruimtelijk gedrag. De kwaliteit van de fysieke leefomgeving is alleen maar te handhaven door integratie met de opkomende virtuele leefomgeving. Dat draagt bij aan ontkoppeling en maakt individueel openbaar vervoer overal en altijd mogelijk. In zo’n netwerksamenleving zal de rol van de overheid veranderen. Zij functioneert vooral als procesmakelaar, die veranderbaarheid standaard heeft ingebouwd in haar beleidsinstrumenten en nadrukkelijk de implicaties en mogelijkheden van ICT meeneemt in haar beleid. Deze toekomstverkenning schetst het aanzicht van een dergelijke netwerksamenleving, ergens in de eerste helft van de 21e eeuw en de gevolgen daarvan voor de beleidsgebieden ruimte, milieu en wonen alsook de manier waarop het ministerie van VROM haar beleidsprocessen kan inrichten.