Sport toekomst verkenning: de drijvende krachten van sport en bewegen

We weten al veel over de huidige staat van sport. De vraag is echter hoe deze cijfers zich in de toekomst zullen ontwikkelen. Hoe ziet het Nederlandse sportlandschap er uit in 2040? En welke factoren beïnvloeden dit? Dit zijn centrale vragen van de Sport Toekomst Verkenning (STV).

Voor u ligt de tussentijdse publicatie van ‘Drijvende krachten in de sport’ opgesteld op basis van literatuuronderzoek en input uit werkgroepen met kennisexperts, gehouden in het na jaar van 2015. Het doel van deze publicatie is inzicht te verschaffen in de maatschappelijke ontwikkelingen die van invloed zijn op de kernindicatoren sport. Dit zijn 20 indicatoren die in 2014 benoemd zijn door de minister van VWS om de stand van zaken op het gebied van sport in de tijd te kunnen volgen. We gaan in op de verschillende drijvende krachten volgens DESTEPindeling (demografische, economische, sociaal-culturele, technologische, ecologische en politiek-juridische drijvende krachten). We gaan uit van een ‘business-as-usual’-scenario, wat wil zeggen dat we onderzoeken wat de veranderingen zullen zijn indien er aan het huidige beleid niets verandert.

Demografische drijvende krachten

Sport hangt samen met een aantal demografische kenmerken. Zo zijn veranderingen in de bevolkingssamenstelling van invloed op de sportdeelname, maar ook op het vrijwilligerswerk of op het beweeggedrag. De trend voor de komende jaren is een toename van het aandeel ouderen, eenpersoonshuishoudens en migranten.

Economische drijvende krachten

Diverse economische ontwikkelingen beïnvloeden de sport. Bij gemeenten zijn er bezuinigingsopgaven voor sport, maar wordt ook over de grenzen van ‘de afdeling sport’ heen gekeken naar andere middelen. Door de commercialisering van het sportaanbod is het sportlandschap veranderd. Naast traditionele sportverenigingen zijn commercieel denkende partijen opgestaan. Sport is daarnaast een mondiaal fenomeen geworden. Dit is terug te zien in het aanbod van producten, maar ook in het bedrijfsleven en de politiek.

Sociaal-culturele drijvende krachten

Op sociaal-cultureel gebied hebben we te maken met individualisering en informalisering van de sport. Dit leidt tot andere bindingsvormen en andere inzet van bijvoorbeeld vrijwilligers. Daarnaast wordt sport belangrijker als ‘beleving’ en als onderdeel van een gezonde leefstijl.

Technologische drijvende krachten

Technologische ontwikkelingen bieden zowel mogelijkheden als uitdagingen. Met wearables kunnen mensen informatie over hun eigen (sport)prestaties en gezondheid meten, monitoren en delen. De big data bieden mogelijkheden om ‘dichter op de bal te zitten’.

Ecologische drijvende krachten

Sport wordt beïnvloed door de omgeving. Aandachtspunten hierin zijn de obesogene omgeving (te veel, calorierijk en ongezond eten en weinig bewegen), ruimtegebrek in de steden versus leegloop op het platteland, en veranderingen in het klimaat (hogere temperaturen, nattere winters, hevigere buien en drogere zomers).

Politiek-juridische drijvende krachten

Er zijn veel ontwikkelingen gaande in de politiek die de sport raken. Gemeenten hebben veel moeten bezuinigen, wat we mogelijk de komende jaren terug gaan zien in het sportaanbod. In de huidige participatiesamenleving komen steeds meer verantwoordelijkheden bij de burger te liggen. Dit biedt kansen, maar leidt ook tot uitsluiting van bepaalde groepen en meer druk op de burger. Tegelijkertijd heeft de sportwereld een professionaliseringsslag gemaakt en is er binnen de topsport ingezet op meer efficiëntie en focus.