Sport helpt kwetsbare jongeren. Klopt die aanname?
Onderzoeksprogramma Jeugd, Zorg en Sport
Het onderzoeksproject Jeugd, Zorg en Sport van Wageningen University, FlexusJeugdplein, Rotterdam Sportsupport, Kenniscentrum Sport en de gemeente Rotterdam richt zich op sport als middel in de jeugdzorg. Een van de vragen is of sportdeelname van kwetsbare jongeren een positieve invloed heeft op hun toekomstperspectief. Je kunt hierbij denken aan het leren omgaan met tegenslagen, het stellen van doelen, het versterken van het doorzettingsvermogen en het vergroten van het reflectief vermogen. Daarnaast is de verwachting dat sportdeelname voor kwetsbare jongeren leidt tot een vermindering van probleemgedrag en een toename in sociaal gedrag.
Kwetsbare jongeren kenmerken zich door (tijdelijke) problemen in het opgroeien, waardoor ze op verschillende sociale terreinen achterlopen of problemen ervaren. Bijvoorbeeld op school, thuis of in de wijk. De groep kwetsbare jongeren is zeer divers: van vroege schoolverlaters tot jongeren met ernstige gedrag- of leerproblemen of een moeilijke thuissituatie. Alle jongeren in dit onderzoek zijn tussen de 12 en 23 jaar oud.
De onderzoeksmethode met vragenlijsten
Iedere deelnemende jongere krijgt twee vragenlijsten voorgelegd met een tussenpoze van 6 maanden. De vragenlijsten bevatten vragen over vaardigheden, probleemgedrag, ervaren gezondheid en sportgedrag. Door het vergelijken van de antwoorden uit de twee vragenlijsten, wordt bekeken of jongeren die sporten zich beter ontwikkelen dan jongeren die niet sporten. De eerste vragenlijstronde vond plaats in de periode van maart 2014 t/m maart 2016. Verschillende jeugdzorgorganisaties en scholen in Nederland werkten mee.
Figuur 1: Deelnemers aan de eerste ronde
De eerste resultaten laten het volgende zien:
- In totaal namen 274 jongeren deel aan de eerste ronde van het onderzoek, waarvan 209 jongens en 65 meisjes, met een gemiddelde leeftijd van 15 jaar.
- Het overgrote deel volgt onderwijs op het VMBO.
- Ongeveer 33% van de jongeren heeft een bijbaan.
- Ongeveer 50% (138 jongeren) geeft aan dat ze lid zijn van een sportvereniging of een fitnessclub. Deze verhouding is gelijk voor jongens en meisjes.
- Van de jongeren die niet lid zijn van een sportvereniging, zeggen 57 jongeren desondanks wel regelmatig te bewegen.
- De meest populaire sporten zijn: voetbal, fitness, zwemmen, (thai-/kick-)boksen, basketbal, hardlopen, dansen en paardrijden.
Figuur 2: Relatie tussen sportdeelname en toekomstperspectieven
Conclusie en vervolg van het onderzoek
De resultaten uit de eerste vragenlijstronde laten zien dat sportdeelname onder kwetsbare jongeren een positieve relatie heeft met hun persoonlijke ontwikkeling:
- Vaardigheden: Jongeren die vaker sporten per maand gaan beter om met problemen en moeilijke situaties in het dagelijkse leven en scoren beter op de vaardigheid ‘doorzetten’. Er is geen relatie gevonden met de vaardigheden plannen, monitoren en reflecteren.
- Gedrag: Jongeren die vaker sporten per maand doen het beter als het gaat om emotionele problemen en gedragsproblemen. Daarnaast scoren jongeren die sporten lager op hyperactiviteit dan jongeren die niet sporten. Er is geen verband gevonden met problemen met vrienden en pro-sociaal gedrag.
- Gezondheid, welzijn en schoolprestaties: Jongeren die vaker sporten per maand doen het beter als het gaat om schoolprestaties en ervaren gezondheid. Er is geen relatie gevonden tussen sportdeelname en ervaren welzijn.
De antwoorden uit de eerste vragenlijstronde kunnen niet gebruikt worden om een oorzaak-gevolg relatie vast te stellen. De uitvoering van de tweede vragenlijstronde vindt deze zomer plaats. De resultaten hiervan worden eind 2016 verwacht en geven wel informatie over of jongeren die sporten zich positiever ontwikkelen dan jongeren die niet sporten.
Lees de uitgebreide samenvatting van de eerste vragenlijstronde Jeugd, Zorg en Sport.
Meer informatie
Het onderzoeksproject Jeugd, Zorg en Sport van Wageningen University, FlexusJeugdplein, Rotterdam Sportsupport, het Kenniscentrum Sport en de gemeente Rotterdam richt zich op sport als middel in de jeugdzorg. In het onderzoek staan drie vragen centraal:
- Of én hoe draagt sportdeelname bij aan de persoonlijke ontwikkeling van kwetsbare jongeren?
- Wat zijn (sociale) condities die het positieve effect van sportdeelname op de persoonlijke ontwikkeling van jongeren kunnen versterken?
- Wat zijn elementen van succesvolle samenwerking tussen jeugdzorg- en sportorganisaties?
Wilt u geïnformeerd blijven over het onderzoek en de nieuwsbrief ontvangen? Dat kan door een email te sturen naar sabina.super@wur.nl.