CIOS-studenten leren in masterclass meer over een goed pedagogisch klimaat op de sportvereniging

In het kader van de samenwerking tussen CIOSNL en Kenniscentrum Sport brachten maandag 15 februari speciaal geselecteerde studenten van de vijf CIOSSEN in Nederland een bezoek aan Ede. Deze 4e jaars studenten volgden bij het Kenniscentrum Sport een masterclass verzorgd door een expert over de thema’s pedagogisch en veilig sportklimaat en trends. In de maanden maart, april en mei krijgen deze studenten ook nog masterclasses over sport, groene ruimte en cultuur, sport en bewegen en de moderne sportvereniging en sport en bewegen in de nieuwe wereld van de jeugd en ouderen.

Pedagogisch bekwame trainers

Om een goed pedagogisch klimaat te realiseren op de sportverenigingen is het noodzakelijk goed opgeleide trainers en coaches te hebben. Zij moeten pedagogisch bekwaam zijn. De trainers zijn binnen de sport de grootste beïnvloeders. De ‘klassieke’ trainerscursus besteedt echter vooral aandacht aan sporttechnische en didactische kanten van het vak. Die stijl van trainingen verzorgen en begeleiden, sluit niet goed aan bij kinderen. Voor de opvoedende component is de morele en motivationele sfeer waarin met de kinderen gewerkt wordt belangrijk. De CIOS-studenten zijn de trainers van de toekomst en kregen door middel van twee workshops meer inzicht in hoe je een goed pedagogisch sportklimaat kunt creëren.

Positief klimaat

Zeventien studenten meldde zich maandag 15 februari in Ede bij het Kenniscentrum Sport voor de eerste masterclass. Na een korte introductie en kennismaking, moesten de CIOS-studenten zes groepen maken en vervolgens tien begrippen opschrijven, die belangrijk zijn bij het creëren van een positief klimaat bij de sportvereniging. Meest in het oog springende woorden: structuur, regels, normen en waarden, afspraken maken en naleven, respect, veiligheid, maar ook ouders, gezin, onderwijs, trainer, coach en bestuur.

Tessa Blom, sportpedagoog, was de eerste expert die haar kennis overbracht op de studenten. Voor Tessa is het erg belangrijk dat het sporten en de sfeer op de vereniging leuk is en blijft. Op die manier kun je ook de excessen voorkomen. Blom zoomt in haar workshop vooral in op de rol van de trainer/coach. Ze toont voorbeelden van wat een verkeerde manier van coachen is en wat voor rol ouders langs de lijn bij een voetbalwedstrijd kunnen spelen. Door middel van leuke filmpjes laat ze aan de studenten zien wat er goede en slechte manieren van coachen zijn. De studenten kunnen zelf aangeven wat er goed en fout ging. Tessa maakt duidelijk dat je met lichaamstaal en bepaalde woorden al heel veel kunt bereiken.

Bekijk hier een filmpje waarin wordt aangetoond dat een fanatieke ouder langs de lijn niet altijd goed voor het kind is.

Na twee uur is de masterclass van Tessa afgelopen. Ze vraagt wat de studenten hebben meegenomen uit deze les en de antwoorden zijn zeer divers:

• Anderen laten nadenken waarom je bepaalde beslissingen neemt.
• Met onderbouwing je verplaatsen in een ander.
• Vanuit een andere organisatie anderen helpen met coachen.
• Een paar ander gekozen woorden kunnen al een groot verschil maken.
• Binnen clubs loopt iedereen tegen dezelfde problemen aan, maar er wordt weinig aan gedaan.
• Hoe kun je verbinden binnen de vereniging?

Tessa is erg positief over de studenten van het CIOS en kijkt met een goed gevoel terug op de masterclass. “De studenten deden actief mee en het was heel leuk. Het instapniveau was al redelijk hoog. Het was leuk om te zien hoe serieus iedereen het aanpakt. Erg leuk om te horen dat ze allemaal iets meenemen uit de masterclass. Dit soort lessen in psychologie krijgen ze wat minder tijdens de reguliere lessen op school. Dus heel leuk dat ik ze op dit vlak nog wat bij kon brengen.”

Veiligheid

Na een lunchpauze gaat de dag verder met een masterclass van Piet-Jan Kuipers, waarin het thema veiligheid en een veilige omgeving creëren waarin mensen kunnen sporten, centraal staat.

Piet-Jan heeft een werkvorm bedacht waardoor de studenten elkaar nog iets beter leren kennen. De studenten krijgen vragen als hoe vaak heb je gespijbeld, hoe vaak ben je blijven zitten, hoe vaak ben je uit de klas gestuurd en hoeveel uur per week besteed je aan huiswerk. De ruimte is in vier vlakken ingedeeld (0,1,2,3+) en bij elke vraag moeten de studenten en docenten in een vak gaan staan.

Vier inzichten

Na de werkvorm benadrukt Piet-Jan dat een goed pedagogisch klimaat gaat over de intentie tot opvoeden. De trainers zijn binnen de sport de grootste beïnvloeders. Hoe kunnen trainers en coaches dat dan goed oppakken, als de intentie tot opvoeden aanwezig is? Gebaseerd op het Trainer-Kind-Interactieonderzoek (Hilhorst e.a., 2014) zijn vier inzichten geformuleerd om trainers – en dus ook de sporters – een stap vooruit te helpen.

1. Structureren: Je maakt afspraken en biedt duidelijkheid en structuur. Zo weet iedereen wat er van hem of haar verwacht wordt.
2. Stimuleren: Je enthousiasmeert, stimuleert, complimenteert en legt de nadruk op wat goed gaat. Fouten maken is juist goed, want daar leer je van.
3. Individueel aandacht geven: Je zorgt dat ieder kind zich gezien en gewaardeerd voelt. Bovendien probeer je je aanwijzingen af te stemmen op het niveau van ieder kind.
4. Regie overdragen: Je stelt vragen, je luistert naar de kinderen en je probeert ze stapsgewijs verantwoordelijk te maken voor hun eigen leerproces.

Op de website van het programma Samen naar een veiliger sportklimaat is het volledige praktijkboekje en een animatiefilmpje hierover te bekijken.

De studenten moeten tijdens de masterclass in tweetallen aangeven aan welke van deze twee inzichten ze verder willen werken. Daarnaast moeten ze een leervraag bedenken. Wat willen ze in hun rol als trainer/coach nog verbeteren? Nadat de leerlingen dat hebben gedaan, bespreken ze hun leervraag met hun docent en klasgenoten.

Aan het eind van de masterclass volgt nog een evaluatie. Heeft Piet-Jan zich aan zijn ‘eigen’ vier inzichten gehouden? De meeste studenten vinden van wel en zijn zeer enthousiast over de workshop van Piet-Jan. “Het is heel leuk om een keer op deze manier les te krijgen. Je doet nieuwe inzichten op en het is heel leerzaam”, zegt Christel van het CIOS in Haarlem.  

Ook Tim kijkt met een goed gevoel terug op de dag. “Ik heb veel geleerd, vooral over hoe je lessen kunt indelen en hoe je anderen kunt coachen. Piet-Jan zette je echt aan het denken en daagde je uit. Dat was heel tof.”

Meer informatie

Kijk hier voor meer informatie over een goed pedagogisch klimaat bij de sportvereniging.
Kijk hier voor meer informatie over een veilig sportklimaat.