Ouderbetrokkenheid valt en staat met docentbetrokkenheid bij Gym+

Afgelopen zomer had ik een afspraak met Stefanie van Mook, Felipe dos Santos Mota en enkele collega’s van de afdeling Sport van Gemeente Amsterdam. Deze afspraak kwam tot stand op initiatief van Stefanie die een workshop van ons, Kenniscentrum Sport, had gevolgd tijdens de Lerende Netwerken van het programma Sport en Bewegen in de Buurt. Tijdens het gesprek legden Stefanie en Felipe uit dat vanuit het Jump- In programma ouderbetrokkenheid sterk wordt uitgelicht.

Ik kwam via Felipe in contact met Joan Klooster, combinatiefunctionaris bij Jump- In. Met haar heb ik enkele gesprekken gehad over de wijze waarop zij ouders (proberen te) betrekken en we hebben samen nagedacht over welke wijzigingen in de aanpak tot meer ouderbetrokkenheid leiden. Dit op basis van de drie stappen die we bij Kenniscentrum Sport onderscheiden. De focus lag hierbij op de startbijeenkomst voor ouders: ouders worden namelijk bij de start van Gym+ uitgenodigd en op deze wijze geïnformeerd over Gym+. Op donderdag 26 november vond een evaluatiemoment plaats over hoe de wijzigingen in aanpak al dan niet zijn aangeslagen.

Wat zijn de belangrijkste wijzigingen geweest?

De belangrijkste wijzigingen omtrent de startbijeenkomst voor ouders betreffen de wijze van uitnodigen van ouders en de invulling van de startbijeenkomst.

Werven van ouders

Ouders ontvingen eerder altijd een brief met daarin informatie over Gym+ en de uitnodiging voor de startbijeenkomst. De combinatiefunctionarissen zijn aan de slag gegaan met de volgende drie acties:

• De uitnodigingsbrief aanpassen. Denk hierbij aan:

  • Minder informatie in de uitnodigingsbrief. Het doel van de brief is de interesse van ouders opwekken. Niet alles hoeft daarom al in de brief uitgelegd te worden. Daar is de bijeenkomst immers zelf voor;

  • Meer plaatjes en afbeeldingen in de brief die plezier en gezelligheid uitstralen

  • Het uitstralen van een positieve sfeer in de brief in plaats van een zakelijke formele sfeer

• Ouders enkele dagen voor de startbijeenkomst opbellen, naast de brief

• De kinderen zelf inzetten voor de werving van ouders door eerst te starten met de Gym+ lessen, en de startbijeenkomst na bijvoorbeeld twee lessen te laten plaatsvinden. Kinderen kunnen hun enthousiasme dan overbrengen op hun ouders en hen zo overhalen om naar de bijeenkomst te komen.

Invulling van de startbijeenkomst

De startbijeenkomst zelf stond eerder in het teken van alleen het informeren van ouders over Gym+. Ook hier is een aantal aanpassingen doorgevoerd. Drie van de wijzigingen:

• Inzetten op bewustwording! Hierbij gaat het om het bewust maken van ouders van het belang van sport en bewegen en van Gym+ voor hun kinderen en van de eigen invloed hierop. De hoofdboodschap hier is om aan te sluiten op dat wat de ouder belangrijk vindt, drijft en motiveert. Dat is ‘sport en bewegen’ meestal niet. De combinatiefunctionarissen proberen erachter te komen welke onderwerpen en thema’s voor de ouders belangrijk zijn en spelen hierop in met sport en bewegen. De argumentenkaartjes zijn hier als hulpmiddel voor ingezet. Lees hier meer over.

• Meer interactie! Geen eenzijdig spraakverkeer van de combinatiefunctionaris naar de ouders over wat Gym+ inhoudt en wat van de ouders verwacht wordt, maar ook aandacht voor de (mening en denkwijzen van de) ouders. Wat verwachten de ouders van Gym+? Wat willen zij dat hun kind leert of wat voor informatie willen ze krijgen van de combinatiefunctionaris? Ze gaan in gesprek met ouders en kijken hoe ze over en weer verwachtingen kunnen uitspreken en daaraan samen kunnen werken.

• Inzet op eigen verantwoordelijkheid! Hierbij is de gedachte dat ouders zich niet moeten inzetten voor Gym+ omdat de combinatiefunctionaris dat wil, maar omdat ze er zelf achter staan. Door ouders een persoonlijk doel te laten stellen (‘dit wil ik en dit heb ik ervoor nodig’) weet de combinatiefunctionaris waar de ouder voor wil gaan, waar degene op ondersteund kan worden en waar de combinatiefunctionaris op terug kan vallen. Als een moeder bijvoorbeeld uitspreekt dat ze bij negen van de tien lessen wil komen kijken en na vijf lessen is ze nog geen enkele keer geweest, dan kan de ouder daarop aangesproken worden.

Belangrijkste weetjes uit de evaluatie

Zijn bovenstaande wijzigingen in de aanpak aangeslagen in de praktijk? Een interessante vraag waar we 26 november bij stil hebben gestaan. Mijn top 10 aan ‘weetjes’ omtrent de werving en de invulling van de startbijeenkomst heb ik op een rijtje gezet.

Werving ouderbijeenkomst

1. De aangepaste brief is erg positief ontvangen: de positieve insteek maakt dat kinderen die mee mogen doen aan Gym+ zich ‘speciaal’ (een ‘VIP’) voelen. Daarnaast blijkt dat juist doordat er minder informatie op staat, ouders nieuwsgierig worden. Het roept vragen op die ze tijdens de startbijeenkomst kunnen stellen: extra reden om te komen!

2. Met het bellen van ouders hebben de combinatiefunctionarissen wisselende ervaringen. De combinatiefunctionarissen blijken vaak nog geen bekende te zijn voor ouders, wat kan zorgen voor een onveilige situatie. Combinatiefunctionarissen moeten dan eerst uitleggen wie ze zijn en wat ze doen. Bovendien zijn veel ouders de Nederlandse taal niet machtig, wat een telefoongesprek moeilijker maakt.

3. De rol van de docent is erg groot in het wel of niet succesvol werven van ouders voor de groepsbijeenkomst. Op één school deelde de docent de brief uit en vertelde hij/zij over de bijeenkomst. Opkomst was tien van de elf ouders. Een andere docent deelde de brief uit bij een oudergesprek, maar had de brief zelf niet gelezen en de ouders niets verteld over de startbijeenkomst. Opkomst was twee van de acht ouders. Het is dus ook erg belangrijk om de docenten bewust te maken van het nut van Gym+ en hun eigen rol daarin. Wanneer ze geen betrokkenheid tonen, kan de combinatiefunctionaris er wellicht voor kiezen om eisen aan hen te stellen of naar een andere school te gaan waar de betrokkenheid groter is.

4. Sleutelfiguren die ouders wijzen op de bijeenkomst zijn erg belangrijk voor de werving. Immers, de combinatiefunctionarissen zijn geen bekenden voor de ouders. De gymdocent of groepsleerkracht kan deze rol goed vervullen, maar denk ook aan de oudercontactpersoon op school. Toen één van de docenten de oudercontactpersoon had benaderd nadat ouders niet kwamen opdagen, kwamen de ouders naar Gym+.

5. Eén van de combinatiefunctionarissen besloot ouders aan te spreken op het schoolplein, wanneer ouders hun kinderen kwamen ophalen van school. Dit werkte erg succesvol: het was laagdrempelig, ouders maakten na de persoonlijke benadering tijd voor de korte presentatie op het schoolplein en de combinatiefunctionaris werd een bekend gezicht voor ouders. De combinatiefunctionaris wachtte in dit voorbeeld niet af tot de ouders naar hem kwamen, maar zocht de ouders zelf op het schoolplein op, waar ze al zijn.

6. De ene combinatiefunctionaris kiest ervoor om de ouderbijeenkomst te plannen vóór aanvang van Gym+- les, de ander plant het na afloop van de les. Wanneer Gym+ aansluitend aan schooltijd plaatsvindt, komen ouders vaak pas na afloop van de les om de kinderen op te halen. Eén van de combinatiefunctionarissen kiest er expliciet voor om een les iets te laten uitlopen, zodat de ouders vanzelf komen kijken waar het kind blijft. Voor hem is dat een kans om in contact te komen met ouders. Wanneer de kinderen na de Gym+ les terug naar de klas moeten, is het lastiger om ouders te bereiken.

7. De combinatiefunctionarissen willen keycords inzetten om ouders te werven. Na een aantal Gym+- lessen krijgen de kinderen een keycord met daaraan een, door het kind gemaakte, uitnodiging voor de ouderbijeenkomst. Gedachte is dat kinderen trots zijn op de zelfgemaakte uitnodiging en blij zijn met de keycord en dat ‘verkopen’ aan hun ouders.

Invulling ouderbijeenkomst

1. De ‘Argumentenkaartjes’ is een handig hulpmiddel en is op verschillende manieren in te zetten. Zo liet één van de combinatiefunctionarissen iedere ouder meteen bij binnenkomst van de startbijeenkomst een kaartje pakken die hij/ zij het belangrijkst vindt. Tijdens haar presentatie kwam de combinatiefunctionaris daar vervolgens op terug, ook om de link met Gym+ te maken. Een ander stelde de vraag een kaartje te kiezen toen de ouders met elkaar aan tafel zaten, zodat het meer een groepsproces werd. Voor een ander, die ouders op het schoolplein aansprak en van informatie voorzag, zijn de kaartjes minder praktisch gebleken. Wanneer ouders de kaartjes niet begrijpen (taalbarrière) valt op dat een andere ouder de kaartjes vaak vertaald. Een aantal combinatiefunctionarissen heeft opgeschreven welk kaartje door welke ouder is gekozen, zodat ze daar later in het traject op terug kunnen komen met de ouder.

2. Gedragsverandering is lastig en complex en tijdens één bijeenkomst niet haalbaar. Wel krijgen de combinatiefunctionarissen het met de startbijeenkomst voor elkaar om op deze manier het gesprek met ouders op gang te brengen en meer betrokkenheid te creëren bij het thema sport en bewegen. Bij verschillende ouders is met behulp van de ‘Argumentenkaartjes’ bewustwording gecreëerd dat sport meer neveneffecten kent dan alleen op het gebied van gezondheid. Wanneer ouders kleine kinderen meenemen naar de startbijeenkomst, zijn deze ouders echter wel sneller afgeleid.

3. Het blijkt belangrijk om ouders een goed en gelijkwaardig gevoel te geven. Zo stelt één van de combinatiefunctionarissen dat hij tegen een ouder zei dat hij ook graag wil leren van de (cultuur van de) ouder. Dit zorgde voor een opening in het contact tussen ouder en combinatiefunctionaris.

Tot slot

Bovenstaande ervaringen kwamen aan bod tijdens het evaluatiemoment op 26 november met de combinatiefunctionarissen. De terugkomdag vormde een soort evaluatie van de ingezette activiteiten om ouders meer te betrekken bij Gym+.

Ook geïnteresseerd in een workshop of advies(traject), neem contact op met Rebecca Beck (rebecca.beck@kenniscentrumsportenbewegen.nl of 06- 31641205),